ประเพณีดั้งเดิมมอญจากคุณลุงชาวมอญ

" คำว่าประเพณีมอญ พูดง่าย ๆ คำว่าประเพณีมอญ ของมอญจริงๆมันมีมากเลยอย่างเช่น ประเพณีคนเกิด ประเพณีคนวัยรุ่น ประเพณีคนแต่งงาน ประเพณีปลูกบ้าน ประเพณีโกนจุก ประเพณีตาย ประเพณีผีมอญ มันมีประเพณีอีกมาก ลุงไม่สามารถบอกประเพณีทั้งหมดให้พวกหนูได้ มันไม่ใช่ของง่าย แต่บังเอิญโชคดีที่ลุงอ่านและใช้ภาษามอญได้ แต่ว่าหนังสือมอญถ้ามันเก่าเกินไปก็ไม่สามารถหาวัฒนธรรมเก่า ๆ ได้ในสมัยนี้แล้ว "

วัฒนธรรมที่เกี่ยวกับมอญบางส่วนก็ได้กลายเป็นไทยไปแล้ว ยกตัวอย่าง ประเพณีแต่งงาน เมื่อก่อนนั้นประเพณีแต่งงานของมอญเป็นแบบไม่มีภิกษุมายุ่ง เพราะกลัวภิกษุนั้นเสื่อม คือในศีลของพระ 227 ข้อนั้นมีกฎว่า หากพระภิกษุชักสื่อให้ชายหญิงเป็นสามีภรรยากันต้องสังฆาทิเสส แต่หลังจากที่แต่งงานกันไปได้ประมาณ 3-7 วัน สามีภรรยาจะทำสำรับกับข้าวไปถวายพระร่วมกัน ในสมัยโบราณคู่บ่าวสาวที่แต่งงานกัน จะบอกเพียงแค่ญาติสนิทเท่านั้นเพื่อไปเป็นพยาน แต่จะไม่ช่วยในเรื่องเงินหรือซองทำบุญ และบางคนยังถือว่าประเพณีแต่งงานเป็นงานอัปมงคล

เพราะมอญในสมัยก่อนทั้งผู้ชายและผู้หญิงจะไม่ใกล้ชิดกัน หากชอบกันก็จะชอบแบบห่าง ๆ จะมีโอกาสได้คุยกันก็ต่อเมื่อมีเทศกาลที่ผู้คนมาร่วมทำกิจกรรมกัน หากได้แต่งงานกันแล้วมีเรื่องทะเลาะวิวาทจนถึงขั้นหย่าร้าง ผู้ที่ไปงานแต่งงานก็ต้องไปเป็นพยานที่สถานีตำรวจเช่นเดียวกับเป็นพยานในงานแต่งงาน แต่ในปัจจุบันได้นำประเพณีการแต่งงานมารวมกับประเพณีขึ้นบ้านใหม่ ทำให้สามารถนิมนต์พระภิกษุมาร่วมงานและได้รับซองทำบุญอีกด้วย

ประเพณีที่คล้ายไทยอีกอย่างคือการบวชนาค ในอดีตบวชแบบมอญจะไม่โกนผม จะนุ่งผ้าม่วง ห่มสไบ และญาติ ๆ จะนำทรัพย์สิน เช่น สร้อยคอ สร้อยข้อมือ มาสวมบนตัวนาค และคุมตัวนาคไว้ ที่ทำแบบนี้เพื่อทำให้ลูกนาคของตนดูดี และห่วงลูกนาคของตนว่าจะไปคุยกับคนรักในระหว่างที่กำลังเป็นนาคอยู่และจะทำให้ไม่ได้บวช แต่ในปัจจุบันก็ไม่ได้เข้มงวดเหมือนในอดีต ส่วนอาหารการกินก็มีการนำเอากรเจี๊ยบมาประกอบอาหารเรียกง่าย ๆ ว่า แกงกระเจี๊ยบ และในปัจจุบันยังได้มีการนำการเล่นสะบ้าเพื่ออนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณีให้อยู่สืบทอดต่อไป

รูปถ่ายประเพณีการบวชของชาวมอญ